De gemeentebossen van de gemeente Landgraaf.
De Landgraafse bossen zijn voor het grootste deel eind 1800 begin 1900 aangeplant. De gemeente Landgraaf, bestaande uit de voormalige gemeenten Schaesberg, Ubach over Worms en Nieuwenhagen, heeft ca200 ha. bos in eigendom verspreid over 15 locaties. Deze bossen liggen geheel of gedeeltelijk op een helling.
De aanleg van de bossen was in die tijd bedoeld voor houtproductie, brandhout en hakhout/boerengerief hout. In het begin van 1900 werden veel naaldbossen aangeplant die bestemd waren als mijnhout dat dienst deed als stuthout in de mijnbouw.
Het wordt binnen de gemeente noodzakelijk geacht om het beheer van de bossen veilig te stellen door het opstellen van een duidelijke beheervisie met daaraan gekoppeld een werkplan.
Hieronder volgen de namen van de boskernen binnen de gemeente Landgraaf
Overzicht Landgraafse bossen
Rimburgerbos(vak1), Steenenbergerweg(vak1c), Ooievaarsbos(1g), Kleikoelebergbos(vak2), Ravetsmaar en Exdel(vak3), Moltbos Noord(vak4), Moltbos Zuid(vak5), Streeperbos(vak6), Kapellerbos(vak7), Kisselsbos(vak8), Rouenhofbos(vak9), Strijthagen Noord(vak10), Strijthagen Zuid(vak10s), Wilhelminaberg(vak10t), Smellekenpad(vak11), Bredabos(vak12a), Haesdal(vak12.1), Div. Locaties Abdissenbos(vak13), Eikenbos(vak14), Hulsbos(vak15).
De meeste bosgebieden zijn via openbare verharde wegen makkelijk te bereiken. De meeste bossen liggen op minder geschikte hellingen voor andere activiteiten. Er werd hakhoutbeheer toegepast. De stobben konden weer opnieuw uitlopen. Op deze wijze bleven steeds jonge loten op de oude stobben uitlopen. Hier en daar bleef een enkele boom staan als overblijver. Op deze manier ontstonden de middenbossen.
Door de komst van de mijnindustrie werden veel naaldbossen aangeplant om te dienen als stuthout. Hiervoor werden de “woeste gronden” beplant met naaldbomen. Door de opkomst van de steenkool als huisbrand werd er minder hout geoogst om te dienen als brandhout. Na de sluiting van de mijnen en als gevolg van de import werd er steeds minder hout geoogst. Hierdoor werd er steeds minder aandacht besteed aan de bossen en kwam er achterstand in het onderhoud. Door een veranderde beheervisie werden de naaldbossen omgevormd tot bossen bestaande uit inheemse soorten.
Bossen vormen belangrijke biotopen voor tal van dieren en planten. Door de omvorming van de bossen kan de diversiteit van planten en dieren verbeterd en uitgebreider worden. Het is dan ook belangrijk dat er een goede verhouding is tussen de opbouw van een bos: strooisel-laag, kruidlaag, struiklaag en boomlaag. Het is ook belangrijk dat voldoende dood hout in het bos aanwezig is want “Dood hout leeft”.
Wat is de functie van een bos?
Een bos is een alles kunner, een “duizendpoot” het kan tegelijkertijd: hout produceren, geluid weren, recreatie bieden, zuurstof maken, vruchten dragen, wind breken, tegen de zon bescher-men, landschap verfraaien, erosie voorkomen, grond verbeteren, wild dekking geven, nestge-legenheid bieden, waterhuishouding regelen, lucht zuiveren, klimaat beheersen, werkgelegen-heid bieden, enz.
De Landgraafse bosgebieden zijn van grote betekenis voor de natuur en natuurbehoud. De natuurwaarden kunnen vergroot worden door o.a. toe te werken naar:
Ouder bos
Meer variatie in soorten en leeftijden
Meer van nature thuishorende soorten
De aanwezigheid van staand en dood hout (zeer belangrijk)
Bosbouw in Nederland en dus ook in Landgraaf is niet direct een winstgevende onderneming.
Maar de houtproductie is te verbeteren door dichte houtopstanden tijdig te dunnen. Hierdoor wordt meer kwaliteitshout verkregen. Door dunning wordt tevens de verjonging in de hand gewerkt.
Door een goed onderhoud in de bossen wordt de recreatie bevorderd. Dit draagt bij aan een gezond leefmilieu voor de inwoners. Wandelen, fietsen, paardrijden zijn recreatievormen die bijdrage aan een gezonde ontspanning. Het is echter zaak om dit allemaal in goede banen te leiden zodat de mens en de natuur er beiden beter van worden.
Bossen en houtopstanden zijn bepalend voor de uitstraling van een landschap. De gemeente Landgraaf heeft, verspreid over haar grondgebied, diverse beeldbepalende groene gebieden waar de bossen deel van uitmaken. Dit zijn pareltjes in een verstedelijkte omgeving. Hier moet je zuinig op zijn en dus koesteren.
De Landgraafse bossen leveren een belangrijke bijdrage aan een gezond leefmilieu voor mens en dier. Om deze reden is het dan ook belangrijk dat de bossen en de groenopstanden met de meeste zorg verzorgt en onderhouden worden.
Aanleiding en proces oprichting SBL (Stichting Bosbeheer Landgraaf)
Op initiatief van de gemeente was de insteek om de gemeentelijke bossen, zo’n200 ha verdeeld over 15 locaties op te waarderen naar de huidige tijdgeest. Dat betekent meer waardering voor de natuur, meer natuurbeleving en meer betrokkenheid van de inwoners van Landgraaf bij het beheer en onderhoud. Alles, uiteraard binnen de gestelde wettelijke kaders en afspraken.
De burger moest er meer bij betrokken worden, maar hoe?
Een open communicatie en een transparante werkwijze is hierbij dus van groot belang.
Zeker ook een professionele aanpak en uitvoering zorgen voor een maatschappelijk vertrouwen en draagvlak binnen de bevolking.
Geïnspireerd door Venray’s voorbeeld “Stichting de Marke Venray” is destijds gekozen voor een soort gelijke aanpak.
Hierbij is De Baaij Advies verzocht om ons te helpen bij de oprichting van de huidige Stichting Bosbeheer Landgraaf (SBL).
12 februari 2009 was de eerste startbijeenkomst.
Tevens werd gepolst wie er interesse had in deelname aan de Stichting. Alle mogelijke organisaties, die in Landgraaf actief zijn op het gebied van natuur en landschap, waren daarbij uitgenodigd. Uiteindelijk resulteerde de gesprekken en verkenningen tot de huidige bezetting van bestuur en bosbeheerder.
September 2009 wordt de Stichting officieel opgericht. E.e.a wordt vastgelegd, zowel notarieel, bij de KvK., bank en de belastingdienst.
6 juni 2011 heeft het college van B&W de Stichting bekrachtigd, middels akkoord te gaan met het gemaakte voorstel om hun te erkennen als volwaardige partner voor het onderhouden en beheren van de gemeentelijke bossen. Waarbij de Visie, Werkplan en de Beheerovereenkomst aan ten grondslag liggen. Door het bestuur van de Stichting is een Bosbeheervisie Gemeente Landgraaf 2011-2030 opgesteld in samenwerking met de ambtenaren van de gemeente Landgraaf en De Baaij Adviesbureau.
Onder het motto “Natuur en mensen samen verder”
Op 14 december 2011 is de Beheerovereenkomst getekend door burgemeester Vlecken van de gemeente Landgraaf en voorzitter Notermans van de Stichting Bosbeheer Landgraaf. Tot op heden is de beheersovereenkomst ieder jaar naar tevredenheid ieder jaar vernieuwd.
Wij beschouwen de Stichting dan ook als een dienstbare organisatie voor de gemeente Landgraaf.